کد مطلب:45311 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

ولايت فقيه جز كلام است يا فقه؟

مسأله ولايت فقيه داراي دو جنبه است: از يك جنبه داخل علم كلام و از جنبه ديگر جزء علم فقه است. توضيح: الف) مسائل علم كلام از دو ويژگي برخوردار است: اول اين كه به نحوي مربوط به خدا و افعال و صفات او مي شود، دوم اين كه دفاع از دين در برابر شبهات به شمار مي آيد كه اين ويژگي دوم منشأ پيدايش و گسترش علم كلام است. مسأله ولايت فقيه هر دو ويژگي را دارا است: از يك طرف مربوط به فعل خداوند است و آن اين كه آيا خدا همان گونه كه پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) جانشيني در امر حكومت نصب كرد، در زمان غيبت امام معصوم(ع) نيز جانشيني برگزيده كرده است؟ و از طرف ديگر مسأله ولايت فقيه مورد شبهات كلامي فراواني است؛ مانند اين كه آيا حكومت فقيه در عصر ما مي تواند كارا باشد؟ آيا ولايت فقيه با آزادي سازگار است و... كه پاسخ به آن از وظايف علم كلام است. ب ) هر آنچه به رفتار انسان و وظيفه عملي او ارتباط پيدا مي كند، جزء فقه است و مسأله ولايت فقيه داراي اين ويژگي نيز مي باشد. مانند اين كه آيا تصدي ولايت بر فقيه واجب است؟ حيطه وظايف او چيست؟ وظيفه مردم در برابر ولايت او چيست؟ پس ولايت فقيه، از يك جنبه در كلام بحث مي شود و از جنبه ديگر در فقه. هر مسأله كلامي كه به رفتار انسان مرتبط است، چنين مي باشد؛ مانند مسأله امامت معصوم كه از يك جهت كلامي و از يك جهت فقهي است. جهت كلامي آن قبلاً ذكر شد و جهت فقهي آن؛ مانند حكم بغات (كساني كه عليه امام به مبارزه مسلحانه برخيزند) چيست؟ وظيفه متقابل امام و مردم چيست؟ و... براي مطالعه بيشتر مي توانيد ر.ك: 1- ولايت فقيه (ولايت، فقاهت و عدالت)، ص 143 - 144 و ص 351 - 359، آيت اللَّه جوادي آملي، نشر اسراء 2- نگاهي گذرا به نظريه ولايت فقيه، ص 79 به بعد، مصباح يزدي، مؤسسه امام خميني 3- پرسش ها و پاسخ ها، ج 1، آيت اللَّه مصباح يزدي